İlk
kuduz aşısını geliştiren Louis Pasteur’ün ölüm tarihi olan 28 Eylül kuduz
hakkında farkındalığı arttırmak ve hastalıktan korunma önlemlerini hatırlatmak
amacıyla Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından “Dünya Kuduz Günü” olarak
belirlenmiştir.
Kuduz
150’den fazla ülkede görülen ve aşı ile önlenebilir viral bir hastalıktır. DSÖ
verilerine göre her yıl 59.000’in üzerinde insan kuduz nedeni ile
kaybedilmektedir.
Kuduz
virüsü merkezi sinir sistemini enfekte ederek ölüme yol açan bir enfeksiyon
etkenidir. Olguların çoğu Asya ve Afrika kıtasında görülmektedir.
Kuduz,
hayvanlardan insanlara bulaşan bir hastalık olup tilki, kurt ve çakal gibi
yabani memeliler ile köpek, kedi, inek, koyun, keçi ve eşek gibi evcil memeli
hayvanlarda görülmektedir. İnsan bulaşlarının %99’undan fazlasında kaynak kuduz
köpeklerdir. Kuduzun başlıca bulaşma yolu enfekte hayvanların ısırması veya
tırmalamasıdır. Ayrıca, bütünlüğü bozulmuş deri veya mukozalardan da enfekte
olmuş hayvanın salyası ile de bulaşabilir.
Kuduz
hastalığına ilişkin belirtiler görülmeye başladığında, hastalık hem insanlar
hem de hayvanlar için ölümcüldür. Ancak riskli temas sonrasında gerekli
tedbirler ivedilikle alındığı zaman hastalığı önlemek mümkündür. Köpek ve
kedilerin her yıl aşılanması hastalığın insanlara bulaşının engellenmesi
açısından son derece önemlidir. Beslediğimiz kedi ve köpeklere her yıl
kuduz aşısı yaptırarak hayvanlarımızı, kendimizi ve toplumu kuduzdan
koruyabiliriz.
Yukarıda
sayılan hayvanlar tarafından ısırıldığında ya da tırmalandığında yara yeri
hemen bol su ve sabunla en az 15 dakika süre ile yıkanmalı ve sonrasında hemen
en yakın sağlık kuruluşuna müracaat edilmelidir. Hekim tarafından kuduz aşısı
yapılması uygun görüldüğünde aşıların zamanında ve eksiksiz olarak yaptırılması
önem taşımaktadır.
Bakanlığımıza
her yıl 200.000 civarında kuduz riskli temas insan olgusu bildirimi
yapılmaktadır. Bildirilen bu olguların çoğunluğu da kuduzdan korumak için aşı
programına alınmaktadır. Bu şekilde birçok kişinin hayatı kurtarılmaktadır,
ancak maalesef bazı yıllar 1 veya 2 insanımız kuduz hastalığından
kaybedilmektedir.
Unutmayalım kuduz, hastalığının belirtileri ortaya çıktıktan
sonra tedavisi mümkün olmadığından ve genellikle ölümle sonuçlandığından kuduz
şüpheli temas durumunda özellikle yara bakımı ile kuduz aşısı ve kuduz
antiserumu uygulamaları hayat kurtarıcıdır.