Ülkemizde bilgisizlik, yanlış kullanım ve
ihmal yüzünden soba, şofben, baca zehirlenmeleri hemen her yıl kış aylarında
özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli boyutlara ulaşmaktadır. Güneybatıdan
esen bir rüzgâr olan “lodos” nedeniyle her yıl onlarca kişi özellikle sobadan
olmak üzere sızan karbon monoksit gazı ile zehirlenmektedir.
Karbon monoksit renksiz, tatsız, kokusuz,
yanıcı zehirli bir gazdır. Vücuda solunum yolu ile girer ve doğrudan kana
geçerek oksijen alımını engeller zehirlenme ve ölüme neden olur. Havagazı,
kömür vb. ısıtma amacıyla kullanılan her tür soba ve ocakta yanma sırasında
oluşur. Karbon monoksit zehirlenmeleri sıklıkla; kapalı ortamlarda açık
ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi
yanmaması nedeni ile meydana gelir. Karbon monoksitle meydana gelen
zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi müdahale yapılmazsa, zehirlenmeler
ölümle sonuçlanabilir.
Soba ve Bacalarla İlgili Uyulması Gereken
Kurallar
·
Kullanılan her türlü
ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına, garantilerine ve
garanti sürelerine dikkat edilmeli,
·
Kullanılan yakıtın
standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan
kömür alınmamalı,
·
Aşırı doldurulan sobanın
duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca
çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat
edilmeli,
·
Sönmekte olan sobaya
asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli,
yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı,
·
İyi ısınmayan ve alttan
yakılan kömür sobalarında karbon monoksit zehirlenmesi riski artacağından soba
tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı,
·
Özellikle alçak basınçlı
lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar
standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması
zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli,
·
Soba borularının
birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı,
·
Sobanın bulunduğu yer
sürekli havalandırılmalı,
·
Bacalar standartlara
uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli,
·
Dumanın geri tepmesini
önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1m. daha
yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı,
·
Binaların Yangından
Korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmelidir.
“Acil sağlık
sorunlarında derhal 112 no'lu telefondan Acil Yardım Servisi aranmalıdır”
Şofben Kullanımında Dikkat
Edilecek Hususlar
·
Alınan cihazın kalite
belgesi ve garantilerine dikkat edilmeli,
·
Şofben mutlaka bacaya
bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına v.b. bağlı) şofben asla
çalıştırılmamalı,
·
Şofbenin monte edileceği
mekân yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo yerine balkona veya
başka bir havadar mekâna takılmalı, şofbenin montajı mutlaka yetkili servis
tarafından yapılmalı,
·
Şofben zehirlenmeleri
genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde
yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen oranının düşmesi ve
karbonmonoksit oranının yükselmesiyle gerçekleştiği için şofbenin kullanıldığı
yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalı,
·
Bacalar yatak
odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma
boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemeli,
·
Konutlarda gaz
kaçaklarına karşı uygun yerde detektör bulundurulmalı,
·
Şofbende gaz kaçağı
hissedildiğinde: Öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatılmalı, elektrik
düğmeleri açılmamalı açıksa hemen kapatılmalı, kibrit - çakmak gibi alev ve
kıvılcım çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı, pencereler karşılıklı
açılarak ortam havalandırılmalı, hızla gaz şirketi yetkilisi veya şofben
servisi aranmalıdır.
Lodos Süresince Dikkat Edilecek
Hususlar
·
Lodos esintisinin etkili
olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba yakılmamalıdır.
·
Yanmakta olan soba
yatmadan evvel mutlak surette söndürülmelidir.
·
Bina yanlarında veya
çatı saçak altlarında yürümemeye veya durmamaya özen gösterilmelidir.
·
Kopan, sarkan ve yere
düşen elektrik hatlarına ve kablolarına yaklaşmayınız ve bu gibi durumları 186
no'lu telefondan Elektrik Arıza Servisi'ne bildirilmelidir.
·
Çökme veya yangın
tehlikesinin bulunduğu durumlarda derhal 110 no'lu telefondan İtfaiye
Servisi'ni aranmalıdır.
·
Ortaya çıkabilecek acil
sağlık sorunlarında derhal 112 no'lu telefondan Acil Yardım Servisi
aranmalıdır.
·
Doğalgaz Şebekesi ile
ilgili ortaya çıkabilecek sorunlarda 187 no'lu telefondan Doğalgaz Arıza Servisi
aranmalıdır.