#3-4Ekimyuruyusgunu
Her geçen gün oturarak her zamankinden daha fazla zaman geçiriyoruz. İş
yerinde, işe giderken veya evde bilgisayar karşısında olsun, bu hareketsiz
yaşam tarzı sağlığımızı olumsuz etkiliyor. Çalışmalar “oturmanın yeni sigara
içmek olduğunu” hatta yaşam süresini daha olumsuz şekilde etkilediğini
gösteriyor.
Uluslararası Herkes İçin Spor Federasyonu (TAFISA) tarafından 1991 yılında
başlatılan Dünya Yürüyüş Günü, fiziksel olarak aktif olmanın ve fiziksel hareketsizliğin
küresel krizine karşı basit ve eğlenceli bir kutlama yöntemi sağlamaktadır. Ülkeler
kutlama için farklı günler de belirleyebilmekte ise de otuz yılı aşkın bir
süredir, yüz altmıştan fazla ülkeden gelen milyonlarca insan, Ekim ayının ilk
Pazar gününü “Dünya Yürüyüş Günü”ne dönüştürerek birlikte yürümeyi alışkanlık
haline getirdi. Ülkemizde de 3-4 Ekim günleri yürüyüş günü olarak
kutlanmaktadır. Amerikan Kalp Derneği ise, Nisan ayının ilk Çarşambasını Ulusal
Yürüyüş Günü ilan ederek herhangi bir ekipmana ihtiyaç duymadan rahat
ayakkabılarınızı giyip 30 dakika yürüyerek bugünün kutlanabileceğini
duyurmaktadır.
Dünya Yürüyüş Günü etkinlikleri ile gündelik hayatımızın içine fiziksel
aktiviteyi entegre etmeyi teşvik etmek amaçlanmaktadır.
Günümüzde fiziksel aktivitenin sağlık için öneminin yeterince
anlaşılamaması ve teknolojideki gelişmeler ile yaşam koşullarının kolaylaşması
giderek daha hareketsiz bir yaşam tarzının benimsenmesi ile toplumda obezite,
kalp-damar hastalıkları, hipertansiyon, diyabet, osteoporoz gibi kronik
hastalıkların görülme sıklığını artırmıştır. “Türkiye Beslenme ve Sağlık
Araştırması (TBSA) 2017” sonuçlarına göre ülkemizde 15 ve üzeri yaş her 10
kişiden 4’ü yetersiz düzeyde fiziksel
aktivite yapmaktadır.
TBSA 2017 verilerine göre günlük oturarak ya da uzanarak harcanan zaman 15
yaş üzeri erkek için 384,5 dak. (6.4 saat); kadın için 374,1 dak (6.2 saat) ve
toplam 379.3 dakika (6.3 saat)dır. Günlük oturarak ya da uzanarak harcanan
zaman 19 yaş üzeri erkek için 376,7 dak (6.3 saat); kadın için 363,7 dak (6
saat) ve toplam 370.2 dakikadır (6 saat).
IHME’nin 2017 hastalık yükü hesaplamalarına göre 2017 "Low physical
activity" risk faktörü için toplam ölüm hızı 100.000 nüfusta 16,03
(8,7-25,05) 'dür. Global olarak da bu değer 100.000 nüfusta 16,53
(8,92-26,26)'dür.
Çocukluk Çağı Şişmanlık Araştırması (İlkokul 2. sınıflarda) (Turkey
Childhood Obesity Surveillance Initiative COSI-TUR 2016) Sonuçlarına göre
öğrencilerin dersleri dışındaki zamanlarda televizyon ve bilgisayar başında
geçirdikleri süre (internet cafe, oyun salonları, bilgisayar, akıllı telefon,
elektronik eşyalar);
·
Hafta içi: %21 hiç geçirmiyor, %42,5 bir saat, %23,5 iki saat, %12,7 üç
saat ve üzeri
·
Hafta sonu: %12,2 hiç geçirmiyor, %17,9 bir saat, %28,3 iki saat, %41,6 üç
saat ve üzeri geçiriyor olarak tespit edilmiştir.
Fiziksel aktivite vücut direncinin artarak enfeksiyonlara karşı koruma
geliştirilmesine katkı sağlayabilmektedir. Fiziksel olarak aktif olmayanlarda
enfeksiyon görülme olasılığı düzenli fiziksel aktivite yapanlara göre daha
fazladır. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de devam eden pandemi sürecinde
güçlü bir bağışık sistemine sahip olmak oldukça önemlidir. Bağışıklık sistemini
destekleyen önemli etmenlerden biri de fiziksel olarak aktif bir yaşam
sürmektir.
Yürüyüş yapmak ise tüm yaştaki
bireyler için en yaygın ve kolay uygulanabilen dayanıklılık (aerobik)
aktivitesidir. Dayanıklılık aktiviteleri vücudumuzun oksijeni kullanma
kapasitesini arttıran, büyük kas gruplarının dinamik ve ritmik olarak çalıştığı
aktivitelerdir. İçinde bulunduğumuz süreçte sosyal mesafeyi koruyarak bireysel
olarak yapacağımız yürüyüş aktivitesi fiziksel ve ruhsal açıdan sağlığımızı
destekleyeceği gibi pandemi sürecinde kendimizin ve toplumun sağlığını riske
atmadan yapabileceğimiz ideal bir aktivitedir.
Toplumun büyük bir çoğunluğunda fiziksel aktivite, “spor” kelimesi ile
eşanlamlı olarak algılanmaktadır. Oysa fiziksel aktivite, günlük yaşam içinde
kas ve eklemlerin kullanılarak enerji harcaması ile gerçekleşen, kalp ve
solunum hızını artıran ve farklı şiddetlerde yorgunlukla sonuçlanan aktiviteler
olarak tanımlanmaktadır. Bu kapsamda spor aktivitelerinin yanı sıra egzersiz,
oyun ve gün içinde yapılan çeşitli aktiviteler de fiziksel aktivite olarak
kabul edilmektedir.
Fiziksel aktivitenin sağlığın koruyucu ve geliştirici etkisinin görülebilmesi
için günlük aktivitelerin yanı sıra yetişkin yaş grubunda haftanın 5 (beş) günü
en az 30 dakika; 5-17 yaş grubu için ise günde en az 60 dakika orta şiddette
fiziksel aktivite yapılmalıdır.
- Orta şiddette fiziksel aktivite, solunum veya
kalp atış hızında küçük artışlara neden olan orta düzeyde fiziksel efor
gerektiren fiziksel aktivitedir. Bunu şu şekilde tanımlayabiliriz; yapılan
aktivite esnasında kişi konuşabilir fakat şarkı söyleyemez. Tempolu
yürüyüş bu aktivitelere en iyi örneklerden birisidir.
Fiziksel aktiviteyi yaşam biçimi haline getirmemizde yürüyüş önemlidir.
Çünkü:
- Yürüyüşü günlük aktiviteleriniz içerisine kolayca
yerleştirebilirsiniz.
- Yürüyüş yapmak için ayrıca bir alet veya özel
hazırlık gerekmez.
- Gün içerisinde toplu taşım aracı kullanıyorsanız
ineceğiniz yerden bir–iki durak önce inip yürüyebilir veya arabanızı
gideceğiniz yerin önüne değil birkaç sokak uzağa park ederek gideceğiniz
yere yürüyebilirsiniz.
- Size en yakın belediyelere ait yürüyüş
yollarından veya Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü’ne ait spor tesislerinden
faydalanabilirsiniz.
3-4 Ekim Dünya Yürüyüş Günü kapsamında da COVİD 19’un getirdiği küresel
salgının toplum, fiziksel aktivite/spor camiası ve sağlık sistemlerimizi dünya
çapında etkilemesine rağmen bu salgını yenmek için sporun ve fiziksel
aktivitenin gücünden hareketle yürüyüş yapılması önerilmektedir.
Düzenli yürüyüş yapmanın bağışıklık sistemini güçlendirmesinde yararı
olduğundan hareketle topluluk halinde olmadan, maske ve sosyal mesafeye uygun
şekilde vatandaşların yürüyüş yapmaları hususunda farkındalık, bilgilendirme
çalışmaları yapılması önemlidir.
Yürüyüş gününde yürüyüşe başlamadan önce uygun ayakkabı ve rahat giysilerin
giyilmesi önerilir. Yürüyüşler mümkünse müzik dinleyerek de keyifli hale
getirilebilir.
Daha fazla yürümek
için 11 öneri;
1. Maske ve mesafe kurallarına uygun şekilde yürüyün
ve konuşun
2. Daima merdivenleri tercih edin. Asansörü ve
yürüyen merdivenleri boş verin ve bunun yerine merdivenlerden çıkın.
3. Köpeğinizi gezdirin. Arka bahçede koşmasına izin
vermek yerine, onu yürüyüşe çıkarın. Hem temiz havanın tadını çıkaracak hem de
egzersiz yapacaksınız.
4. Buluşma ayarlarken kafe veya restoranda oturmak
yerine, arkadaşlarınızla bir araya gelmek için parka gidin.
5. Öğle yemeğinde yürüyün. Masanızdan uzaklaşın ve
öğle yemeği yürüyüşü ile kafanızı boşaltın. Arkadaşlarınızla yürüyebilir veya
kendinize biraz zaman ayırabilirsiniz.
6. Aracınızı daha uzağa park edin. İster alışveriş
yapıyor olun ister işyerindeki otoparkta olun, size yürümek için daha fazla
zaman tanımak için girişten uzakta bir yer seçin.
7. Toplu taşım araçları kullanıyorsanız bir veya iki
durak erken inin ve yolun geri kalanını yürüyün.
8. Bir soru sormak için veya iş arkadaşınızı aramak
veya ona e-posta göndermek yerine kalkın ve masasına doğru yürüyün. Arkadaşın başka
bir katta çalışıyorsa ve merdivenleri kullanırsanız bu sizin için bonus!
9. Aktif aile zamanı yaratın. Akşam yemeğinden sonra
TV karşısında oturmak yerine herkesi yürüyüşe çıkarın.
10. İşlerinizi yürüyerek yapın. Bazı yerel
mağazalara gitmeniz veya akşam yemeği almanız mı gerekiyor? Arabayı evde
bırakın ve onun yerine yürüyün.
11. Kendinizi bir adım sayarla şımartın. Sağlığınıza
yatırım yapın ve günde kaç adım attığınızı takip ederek kendinizi sorumlu
tutun.
