GARD
Türkiye kapsamında, T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Türk
Toraks Derneği ve Türkiye Ulusal Allerji ve Klinik İmmünoloji Derneği işbirliği
ile Dünya Astım Günü (Mayıs ayının ilk Salı günü) etkinlikleri kapsamında,
ülkemizde 2018 yılında da toplum ve sağlık çalışanları için eğitim ve
farkındalık toplantıları düzenlenmektedir.
“Astımınızla
Sağlıklı Yaşayabilirsiniz” teması ile bu yıl 1 Mayıs 2018’in tatil olması
nedeniyle 2 Mayıs 2018 tarihinde ülkemizde de çeşitli etkinlikler
yapılmaktadır.
Astım nasıl bir hastalıktır ve belirtileri nelerdir?
Astım akciğer içi hava yollarında
daralmaya neden olan ve alevlenmeler (ataklar) ile seyreden müzmin (kronik) bir
akciğer hastalığıdır. Hava yollarındaki bu daralmanın nedeni mikrobik olmayan
bir tür iltihap nedeniyle hava yolu duvarının şişmesidir. Hastalık
tekrarlayan nefesdarlığı, nefes alıp verirken ortaya çıkan
hırıltı/hışıltı/ıslık sesi, göğüste baskı hissi ve öksürük gibi belirtilerle
kendini gösterir.
Astım ne sıklıkta görülmektedir?
Dünyada yaklaşık 300 milyon kadar
astımlı hasta olduğu tahmin edilmektedir. Ülkemizde ise yaklaşık her 12-13
erişkinden biri ve 7-8 çocuktan biri astım hastasıdır. Astımın görülme
sıklığı yıllar içinde giderek artmaktadır.
Astım tedavi edilebilir mi?
Astım tedavisinin amacı hastalığın
kontrol altına alınması ve sağlanan bu durumun idame ettirilmesidir. Dünyada
olduğu gibi, ülkemizde de bu hastalığın tedavisi ile ilgili gerekli her türlü
ilaç ve malzeme bulunmaktadır. Uygun ilaç tedavisiyle astımlılar iş ve okul
dâhil günlük yaşamlarına, hastalık nedeni ile herhangi bir kısıtlanma olmadan
devam edebilirler. Astım ilaçlarının büyük bir kısmı soluk alma yolu (inhalasyon)
ile kullanılan ilaçlardır ve bu yolla daha az yan etki ile direk hava
yollarında istenen tedavi edici etkiyi oluştururlar. Özel cihazlarla
verilirler. Tedaviye başlanırken bu özel cihazların kullanım şekli mutlaka
hastalara gösterilmelidir.
Astımlı hastalar nasıl yaşamalılar?
Astımlı hastalar, çevresel olarak
yakınmalarını artıran faktörlere dikkat etmek koşulu ile günlük yaşamda
diledikleri birçok şeyi yapabilirler. Astımlı hastaların günlük işlerini
yapabilmesi seyahate gidebilmesi, hobileri ile uğraşması, kısaca yaşamın içinde
yer almaları hekimlerin en arzu ettiği noktadır.
Astımlı hastalar spor yapabilir mi?
Astım spor yapılmasına engel
değildir. Astımlı hastalar doktorlarıyla paylaşarak ve çevresel tetikleyicilere
dikkat ederek yürüyebilirler, hafif koşu yapabilirler,
yüzebilirler. Birçok astımlı hasta performans sporlarını
yapabilir.
Astımlı hastaların spor yapmasının astıma faydası var mı?
Astımda özellikle çocukluk yaş
grubunda fiziksel aktivitenin artırılmasının, mümkünse düzenli sporun
hastalığın seyrine olumlu katkıları olduğu gösterilmiştir. Bu sayede günlük
kullanılan ilaç dozları, randevusuz hekim başvuruları ve astım nedeniyle
hastaneye yatışlar, acile başvuruların azaltılabildiği saptanmıştır.
Astımlı hastaların beslenmesinde nelere dikkat etmesi
gerekir?
Astımlı hastaların doktor tanılı
besin alerjileri olmadıkça özel bir diyet yapmalarına gerek yoktur. Sağlıklı
beslenmenin temel ilkeleri astımlı hastalar için de geçerlidir. Obesitesi olan
astımlı hastalarda doktor ve diyetisyen gözetiminde kilo vermeleri
hastalıkların seyrini olumlu etkileyecektir. Ülkemizde astımlı hastaların
%10’undan fazlasının halen sigara içmekte olduğu ve %30-40’nın obez olduğu
bildirilmiştir. Yapılan araştırmalarda sigarayı bırakmanın ve obez hastaların
kilo vermesinin, astımın kontrolünü kolaylaştırdığı gösterilmiştir
Astımı kontrol altında tutmak için astımlı hastalar ne
yapmalıdır?
Astım kontrolünü güçleştiren
etkenler arasında ilaçların doğru teknikle ve düzenli kullanılmamasının yanı
sıra, sigara dumanı, alerjenler ve kimyasallar gibi tetikleyicilere maruz
kalmak ve obezite sayılabilir. Yapılan araştırmalarda hastaların
ilaçlarını doktorunun önerdiği şekilde kullanmasının, sigarayı bırakmanın ve
obez hastaların kilo vermesinin, sağlıklı ve dengeli beslenmenin, düzenli
egzersiz yapmanın, solunan ortam havasını temiz tutmanın astımın kontrolünü
kolaylaştırdığı gösterilmiştir.